بررسی اثر ضداکسایشی عصاره دانه رازیانه (foeniculum vulgare) در روغن سویا و مقایسه آن با ضداکساینده ‏‏‏های سنتزی bha وbht

مقدمه: اکسایش چربی‏ها منجر به کاهش ویژگی‏های حسی و ارزش تغدیه‏ای روغن‏ها می‏گردد. از جمله روش‏های موثر جهت کاهش شدت اکسایش، افزودن ضداکساینده‏ها است. با توجه به اثرات جانبی نامطلوب ضداکساینده‏های سنتزی، مانند امکان ایجاد جهش و یا سرطان،‏ امروزه ترکیب‏های طبیعی دارای ویژگی‏های ضداکسایشی به عنوان جایگزینی برای ترکیب‏های متداول سنتزی مورد توجه قرار گرفته‏اند. هدف از این تحقیق، بررسی اثرات ضداکسایشی عصاره دانه رازیانه در روغن سویا و مقایسه آن با ضداکساینده‏های سنتزی بوتیلید هیدروکسی آنیزول (bha) و بوتیلید هیدروکسی تولوئن (bht) می‏باشد.مواد و روش‏ها: اثر غلظت‏های 100، 200، 300، 400، 500، 600، 700 و 800 میلی‏گرم/لیتر عصاره اتانولی دانه رازیانه در به تاخیر انداختن فساد اکسایشی در روغن سویا تصفیه شده عاری از ضداکساینده، در دمای 90 درجه سانتی‏گراد، به مدت 4 هفته و در فواصل زمانی ثابت هفت روزه از طریق سنجش اندیس‏های آنیزیدین، پراکسید و محاسبه اندیس توتوکس در مقایسه با نمونه شاهد و ضداکساینده‏های سنتزی bha به میزان غلظت مجاز 175 میلی‏گرم/لیتر وbht به میزان غلظت مجاز 75 میلی‏گرم/لیتر و مخلوط هر دو نوع ضداکساینده سنتزی (bht+bha) به میزان غلظت مجاز 175 میلی‏گرم/لیتر، تحت بررسی قرار گرفت. هم‏چنین، مدت زمان مقاومت به اکسایش نمونه‏ها توسط دستگاه رنسیمت سنجیده شد. یافته‏ها: با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، با افزایش غلظت عصاره‏ها اثر ضداکسایشی آن‏ها بیش‏تر شده ولی در محدوده غلظتی مورد بررسی، رابطه خطی و مستقیم بین غلظت تیمارها و فعالیت ضداکسایشی آن‏ها در روغن سویا دیده نشد. غلظت‏های 300 میلی‏گرم/لیتر و 400 میلی‏گرم/لیتر عصاره دانه رازیانه، دارای فعالیت ضداکسایشی بالاتری نسبت به هر دو ضداکساینده سنتزی bha و bht بودند . نتیجه‏گیری: عصاره دانه رازیانه دارای اثر ضداکسایشی مناسبی در روغن سویا بوده و می‏تواند در غلظت‏های مناسب به عنوان جایگزین طبیعی ضداکساینده‏های سنتزی bha وbht به کار رود.